Thursday, November 5, 2020

ჩვენ, კამერები

                                                                





                                                                  პირველთავეც  იყო  კინო, არ იყო დრო, როცა კინო არ იყო. როცა მხოლოდ ქაოსი იყო და არ იყო სამყარო, მაშინაც იყო კინო. და შემდეგ მეექვსე დღეს შეიქმნა მაყურებელი და რეჟისორი.

კინოს დაბადება. 1.8.

                                                                                                     

                                                                                                                                              

      *** 

    შუბლზე ხელებს ვიჭერ და ასე მგონია, ვიგრძნობ პლასტმასის ნაწილებს, ღილაკებს. თვალები მოვხუჭე ფოკუსირებისათვის. არ შველის. სკამზე დადებულ თვალის წვეთებს წავწვდი. გამოსახულება ცოტათი გასუფთავდა. ფარდა გამოიკვეთა, საწოლის ფეხი მეცა თვალში, მერე საწოლის ბოლო და საბნიდან გამოშვერილი ტერფი. იატაკის ლაქებიანი ფიცრები. 



***

    დილა თვალის გახელამდე იწყება, სიზმრის ბოლო წამების წარუმატებელი (ან წარმატებული) გაგრძელებით. დღე სიზმრიდან იწყება. თვალის გახელამდევე ვხედავ ოთახს, ჩემს გაბურძგნულ თმებს, დასივებულ თვალებს და წახურულ საბანს, პატარას ჩემს გვერდით, საოცრად ლამაზად მძინარეს და უკვე ვხედავ, როგორ ნელ-ნელა გამოვძვრები თბილი საწოლიდან, რა სახე მექნება, როგორ გავყოფ ჯერაც თბილ ტერფებს გრილ ფლოსტებში და მას შემდეგ, რაც ბავშვებს თვალს მოვავლებ, გავფრატუნდები საძნებლიდან. თან ვარჩევ, რომელი მხრიდან ვუყურო საკუთარ თავს.


***

    ეს დამაქვს თან მუდმივად.  სამწუხაროა, რომ ფირები იშლება და ყველაფერს ვერ იტევს მისი მეხსიერება. ნეტა პირველი კადრი რა იყო, რაც აღბეჭდა, სულ პირველად.

ვერასოდეს გავიგებ.  


***

    მძიმე ჩანთის გარდა, რომელშიც რა აღარ დევს, მხარზე მუდმივად მაქვს შემოდგმული კინოკამერა ან სადმე შუბლზეა მიმაგრებული, ან თვალებში, არ ვიცი, ზუსტად ვერ ვიტყვი.  ხან ისეა, ხან - ასე.

    აჰ, არ გჯერათ. მეც. მეტიც, ხშირად მინდა, სულ არ არსებობდეს, სულაც არაფერი ჩაიწეროს,  გაჩერდეს, არ დაინახოს, არ შეხედოს არაფერს. მაგრამ სწორედ მაშინ დაიწყებს ხოლმე დეტალების გამოჭერას და ისეთი გულსახეთქი  წვრილმანების შემჩნევას, სიმწრისგან თვალებს ვხუჭავ. 


***

    თუ დილით ჩაის მოყლუპვას ვასწრებ, კამერა ამ დროს მოძრავია და ვხედავ, ჩემს ხელებს იღებს, პირთან მიტანილ ჭიქას. მხარიც გამოაჩინე, ვეუბნები და ჩემს უკან დგება, მხარს უკან დალივლივებს ჰაერში. მიყვარს მხრები. რა იქნება, მხოლოდ იმას იღებდეს, რაც მინდა, ვფიქრობ, მაგრამ მეტი საქმე არ აქვს. წინასწარ  ვხედავ,  როგორ მივრბივარ სკოლაში და გზადაგზა გაკვეთილის სცენარს ვალაგებ. სულ გადავიფიქრე, რაც წინა დღეს დავგეგმე. უკვე ვხედავ ჩემს თავს 45 წუთის მანძილზე, ზოგ კადრს ვაჩერებ, ვახვევ. გადახურდა ტვინი.



***  

    გავიგე. ჟესტიკულაცია მეტად ვაკონტროლო. ხმას ასე ნუ ვამკაცრებ ხოლმე. ამას რას გამოაპარებ. მეტ ღიმილს მთხოვს. მეტ სიმსუბუქეს. მეტ თვალს.  რა უნდა, რას გადამეკიდა. მარტო ვერ დავრჩენილვარ.  იმ სიმარტოვესაც ფირად აქცევს წამში, კუდში დამსდევს. მოწყენილობით ტკბობას არ მაცლის. თუმცა ასეთ დროს ბევრ მოძრაობას ერიდება, ერთი წერტილიდან მიყურებს. მიყურებს ნელა, ნელა. თითქოს უძრავია ყველაფერი. მუსიკა ხან ისმის, ხან - არა.


***

    აი მერხებს შორის დავდივარ. დამყვება. ობიექტივი ჩემი თვალებია. თვალები დამდევენ. რას გაიგებ.  შოთიკო წრიალებს მერხზე ზარის მოლოდინში, ახლოს რომ მივა ობიექტივი, მის თვალებში ისეთი სევდაა, ჩაწვრილებული ხაზებად, სწრაფად ვაგრძელებ გზას. გავურბივარ რატომღაც. ვერიკო მიყურებს დიდი სიყვარულით, მაგრამ ფიქრით არაა ჩემთან, კამერა ამას მაშივე გრძნობს და არ იბუტება, ეღიმება. სამაგიეროდ გაყოლებაზე ანი დიდი მონდომებით იწერს დაფიდან რაღაცას და თან მეკითხება… მე ვპასუხობ და მიკვირს, რატომ ვერ ხედავენ ჩემს კამერას.     ხანდახან ისეთი მძიმეა მისი ტარება, მიკვირს, რომ მხარი დაღრეცილი არ მაქვს. მხარზეა? რა ვიცი. ხან - სად, ხან - სად. რას გაიგებ. თუმცა ეგებ მხარმოღრეცილი ვარ და არ მაჩვენებს ეს ოხერი?


***

    იკუნამ ვერ შემამჩნია, როგორ ავუარე და სანდრომდე რომ მივედი, ვხედავ, როგორ სწრაფად გადაახვია უკან კადრი, მთლად უკან წავიდა, წლების წინა ფირები ამოალაგა:  იკუნა, საბა და სანდრო ხის პატარა სკამზე სხედან. ძალიან პატარები არიან. მე მეშინია, სანდრო არ გადმოვარდეს და ხელით მიჭირავს მისი ზურგი. ირგვლივ შემოდგომის ფოთლები ყრია, წაბლის ფოთლები და ალაგ-ალაგ ჩამოცვენილი წაბლიც. სუნიც იგრძნობა ფოთლების და ქუჩის მტვრის. რაღაც მუსიკა მესმის. ჩაიკოვსკის „ოქტომბერია“, ძლივს მესმის. დავინახე, როგორ გავისწორე შუბლზე ჩამოცვენილი თმა და ისევ პატარებისკენ მიჭირავს თვალი. მომნატრებია გრძელი თმები.


***

    ისევ მერხები. ვხედავ , ვინ რას შვრება. თან მთელ კლასსაც ვხედავ პერიოდულად და მესმის ჩემი ხმა, ვხედავ, როგორ დავდივარ მერხებს შორის სიხარულით სავსე. რატომ მიყვარს ეს რიგებში სეირნობა. ყველა ასეთმა გასეირნებამ ერთად ჩამიარა თვალწინ: პალტოთი თუ კედებით, მოსასხამით, შემოხვეული თბილი შალით, ფერადი მაისურებით, ცისფერი კაბით, ქუდით. კამერამ ახლო ხედით მანახა ჩემი თავი და მივხვდი, რომ, პირბადის მიუხედავად, ღიმილი თვალებში მკაფიოდ  ჩანს  და აღარ მოვიშორე. 


***

    წამით შევჩერდი, თამთა რაღაცას წერს. ლექსს იწერს ბლოკნოტში. მიყვარს პოეზია და კამერა რაღაც გაწელილ კადრებზე გადავიდა. უფრო ნელა განვაგრძე სვლა. თან ვლაპარაკობ. როცა კამერა ჩემს ხმას კარგად იჭერს, ყველა მახვილი და ბგერა ისეთი მკაფიოა და სხვანაირი, ვცდილობ, რამე არ შემეშალოს და შევანელო ტემპი, მაგრამ დრო არაა სამყოფი. სხაპასხუპით მიწევს რაღაცები ვთქვა. მარტო ჩემს  თვალ-ცხვირ-პირს ვხედავ და ფიქრი პარალელურად: სასწრაფოდ დადგები იცოდე დიეტაზე. 


***

ოდესმე თუ ისვენებს?  არა. როცა  დრო მოვა, ჩემთან ერთად დახუჭავს თვალებს. 



***

    ჩანთა და გასასწორებელი ნაწერები. მძიმე ფეხსაცმელი მეგობრის ნაჩუქარი „უფლისწულიანი“ თასმებით და სკოლის ქვებიანი ეზო. ქვებზე ფეხის ხმა ისმის და კარგია, რომ ჩემს სახეს არ მანახებს. დაღლილი ვარ, დილით თმის დავარცხნაც კი ვერ მოვასწარი.  ყავის ჭიქას ვწვდები. ეგებ გამოვცოცხლდე. სანამ ყავას ვსვამდი, დაბლიდან ამომხედა და არეკლილი ჭიქის ძირიც კი დავინახე, მოღლილი სახე და მოუწესრიგებელი თმები.  საკუთარ თავს ავარიდე კამერა და ეზოს ნეკერჩხალს შევხედე ფანჯრიდან.


*** 

    ეს ყველაზე კარგი პროცესია, იდექი რამდენი ხანიც გინდა. თითქოს ფანჯარა იმისთვის გაჩნდა, მის უკან კამერით იდგეს ვინმე, უხილავი კამერით და რაც მეტი წელი გადის, მეტ რამეს ხედავდეს ერთსა და იმავე ფანჯარაში. ან სულაც გააგიჟოს ერთი და იმავე რამის დანახვამ. ხან - როგორ, ხან - როგორ. 


***

    დღის დარჩენილ ნაწილს ვხედავ წინასწარ. ისევ ვალაგებ კადრებს. ხშირად გაიღიმე, მეუბნება ის მე. თუმცა იცის, დაძინებამდე ამას ვერ მოვახერხებ და მომიწევს, ისეთი დამანახოს ჩემი თავი, როგორიც არ მიყვარს. 


***

    მალე დავიძინებ. ჩემი ყურსასმენიანი თავი სიბნელეში არც თუ ურიგოა, მომწონს მისი კონტურები ბნელში. და ვიწყებ გადახვევას. ისევ რიგებს შორის ჩავივლი ახლა. და… ვბრუნდები… ცოტა უკან… ისევ… აი აქ.  მგონი, მარიამს აი აქ, მერომელიღაცე წუთზე,  ეგონა, შევამჩნევდი და მე გავიარე, რა გულგრილად გამივლია… ისევ ვაბრუნებ. ჯერ მარიამს, მერე - ჩემს თავს ვაკვირდები. არა, მთლად გულგრილად კი არა,  დაფას ვუყურებდი და გართულს ვერ შემინიშნავს, რომ რაღაც უნდა შემემჩნია. ოოხ, სოფო. ეგებ რა უნდოდა. სახეს ვაკვირდები, იქნებ რამეს მივხვდე. მერხზე რა დევს? არაფერი. გადაშლილი სახელმძღვანელო, რომელშიც არ იყურება. თვალს არ მაშორებს. რა დამემართა… ხვალ გამოვასწორებ. ხვალ. მალე დადგეს ხვალ. ისევ დავაბრუნე. აშკარად წრიალებს და მომლოდინე სახით იმედიანად მიყურებს. რა ჯანდაბამ დამაბრმავა იქ მაშინ.

    მალე გათენდეს. მალე. 


***

    მძინარე ჩემი თავი საშინლად არ მომწონს. ისე ვასწორებ ობიექტივს, რომ უფრო ლამაზი გამოვჩნდე და ვეუბნები, რომ დილით ადრე უნდა ავდგე და ყურსასმენებს ვიხსნი. ბოლო კადრი სკამზე მოჭრილი ჭიპლარივით მიგდებული ყურსასმენებია. 



***

    15 წლის ვარ. ძველ ჰამაკში ვთვლემ და  ვხედავ, როგორ ძვრება ჩემს თმებში მზის სითბო და სინათლე. მზე ეხვევა თმის ყოველ ღერს და თბილი თმები მზის შუქზე ისე ანათებენ, თვალს ვერ ვაშორებ.  ჰამაკს სულ ოდნავ ვარწევ. სულ ოდნავ. მეშინია, მზის სხივები არ გამექცნენ  და წამით მგონია, სხეული არ მაქვს, მხოლოდ თმები ვარ.  სადღაც ჩემს უკან ისმის ბებიას და ბაბუას საუბრის ხმა. ქათმის კაკანი. გაფუჭებულ ონკანში წყალი წვეთავს. სახურავზე მსხალი ჩამოვარდა და ხმაურმა ბნელ სხვენში შეყუჟული ღამურები ააწრიალა. მთვლემარე თვალებიდან ბოძზე გაჭიმული სადენები ჩანს, ოდნავ ირიბად და ბუნდოვნად. მზეზე ფოკუსირება გაჭირდა.  ასტიგმატიზმიანი კამერაა. რა გასაკვირია. 

     რატომ გადაახვია ეს ნეტა.

     მალე გათენდეს. მალე.






***

    დილა. ჩანთაში ჩაუტეველი წიგნებით ხელში გავრბივარ  სკოლაში და მარიამის სახის გამომეტყველებას ვხედავ ჩემი სირბილის პარალელურად, შუქნიშანზე გაჩერებული უცებ ვხვდები:  დანახვაში   მეხმარება ეს სამუდამოდ ატორღიალებული კამერა. დანახვაში.

    ასტიგმატიზმიანი ობიექტივი ინამება. 

    ვჭრი  ქუჩას და უპატრონო, დიდ,  ბუთქუნა ძაღლს მიჰყვება თვალი.